سرمه دوزی» یکی از رودوزی های سنتی ایران است که با استفاده از نخی فلزی به نام سرمه بر روی پارچه هایی همچون مخمل ، ماهوت ، ابریشم ، تافته ، ترمه ، اطلس ، ساتن و پارچه های ابریشمی دوخته می شود. «سرمه» نوعی مفتول فلزی تو خالی از جنس نقره و گاه با روکش طلا بوده است که امروزه با مواد فلزی دیگری تهیه می شود.
سرمه دوزی از رودوزی‌های الحاقی به شمار می‌رود. که در آن سطح پارچه ترمه به وسیله ملیله پوشانده می‌شود. دوخت سرمه دوزی را از چپ به راست انجام می‌دهند. این قاعده در تمامی هنرهای رودوزی رعایت می‌شود. در این هنر فاخر از دوخت‌های متعددی استفاده می‌شود. تنوع در دوخت سرمه دوزی در نوع خود کم‌نظیر است. از جمله این دوخت‌ها می‌توان به زعره دوزی، زنجیره دوزی، زنار دوزی و دوخت مارپیچ یا اسپیرال اشاره کرد.
البته دوخت‌های دیگری مانند مکرومه دوزی، گندمی، سرمه دوزی صلیبی، قیطان دوزی، ده یک دوزی، آلتین دوزی (آلتین کلمه‌ای ترکی به معنای طلا)، اشرافی دوزی و عثمانی دوزی (شفق دوزی) نیز رایج است. در سال‌های اخیر تحت تاثیر دوخت‌های اروپایی، تکنیک‌های دوختی مانند دوخت ژوزفین، دوخت بلرسان و گره فرانسوی نیز به این هنر افزوده شده است. در زیر به معرفی چهار نوع دوخت متداول در سرمه دوزی می‌پردازیم:
دوخت سرمه دوزی و ساقه دوزی
ساقه دوزی ساده ترین دوختی است که در دوخت سرمه مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع دوخت، ابتدا سرمه ساده را در اندازه‌های مساوی یک سانتی متر برش می‌دهند. سپس لبه پارچه را با دست چپ گرفته و سوزن را از پشت خط پارچه بیرون می‌آورند. در مرحله بعد، سرمه چیده شده را در داخل سوزن کرده و از پشت خط پارچه به روی خط پارچه فرو می‌کنند. در این حالت نخ باید در سمت راست سوزن قرار گیرد. بار تکرار این عمل حاشیه طرح را ساقه دوزی می‌کنند
یک لا دوزی
از یک لا دوزی برای دوخت اطراف طرح‌های کوچک نظیر گلبرگ‌ها استفاده می‌کنند. در این نوع دوخت سرمه، ابتدا سرمه را به اندازه طرح مورد نظر می‌چینند. سپس سوزن را از پائین خط طرح به سمت روی طرح بیرون می‌آورند. در این مرحله، سرمه چیده شده را در داخل سوزن می‌کنند. و از کنار محلی که سوزن بیرون می‌آورند. از همین جا، سوزن را به سمت داخل فرو می‌کنند. به این ترتیب شکلی مثل اشک به وجود می‌آورند که برای حالت گرفتن آن لازم است. به این ترتیب، سرمه را به وسیله یک بست، بر روی پارچه ثابت می‌کنند
دوخت سرمه دوزی و توپردوزی
در دوخت سرمه برای پر کردن داخل گل یا طرح، از توپردوزی استفاده می‌کنند. توپردوزی را با استفاده از مروارید یا سرمه تراش انجام می‌دهند. در این نوع دوخت، ابتدا با استفاده از یک لا دوزی اطراف طرح را می‌دوزند. سپس داخل طرح را پردوزی می‌کنند. به این ترتیب که ابتدا داخل طرح را به دو قسمت مساوی تقسیم کرده و سوزن را از وسط طرح بیرون می‌آورند. در مرحله بعدی، سرمه تراش یا مروارید را داخل سوزن می‌کنند. در مرحله بعدی سوزن را به داخل پارچه فرو می‌کنند. این کار را از روبروی قسمتی که سوزن بیرون می‌آید، انجام می‌دهند. این کار را تا زمان پر شدن داخل طرح ادامه می‌دهند.
نقوش
«سرمه دوزی» یکی از رودوزی های سنتی ایران است که با استفاده از نخی فلزی به نام سرمه بر روی پارچه هایی همچون مخمل ، ماهوت ، ابریشم ، تافته ، ترمه ، اطلس ، ساتن و پارچه های ابریشمی دوخته می شود. «سرمه» نوعی مفتول فلزی تو خالی از جنس نقره و گاه با روکش طلا بوده است که امروزه با مواد فلزی دیگری تهیه می شود
